Van Sabben Poster Auction 58

94 UG. Dijkema en DrUkkerij Hoitsema GroninGen Mijn opa, G. Dijkema, heeft bij drukkerij Hoitsema in Groningen gewerkt. Het is moeilijk te achterhalen wanneer dat pre- cies is geweest, maar op de affiches op deze pagina’s staat dat ze gedrukt zijn in 1942, 1948 en 1952. Hij vertelde me eens dat hij, om uiteindelijk meester- drukker te kunnen worden, een soort praktijkexamens moest doen; daarvan zijn deze affiches (gedeeltelijk) het resultaat. Om die reden zijn deze affiches dus ‘gesigneerd voor goedkeuring’, niet door mijn opa, maar door een toenmalige lei- dinggevende van hem, de heer G. Valkenburg. Maar mijn opa was de drukker en ik weet nog hoe trots hij was op zijn vak. Toen hij overleed zijn de affiches in mijn bezit gekomen en nu wil ik ze graag delen. D.w.z. op enkele exem- plaren na, die in mijn woning al vele jaren talloze bewonderende blikken vangen. Drukkerij Hoitsema is niet zomaar de eerste de beste drukkerij. Volgens de eigen website is het de oudste drukkerij van Nederland. De historie van Hoitsema begint in de 17e eeuw; in 1624, toen Arent Sipkes boekverkoper werd in Groningen. In 1756 komt voor het eerst de naam Hoitsema voor in de geschiede- nis van de drukkerij vanwege het huwelijk van een afstammeling van Arent Sipkes en een telg uit de familie Hoitsema. Op de affiches staat dat ze gedrukt zijn bij ‘Offsetdrukkerij C. Hoitsema’ en op de latere exemplaren staat de naam ‘Verenigde Drukkerijen Hoitsema BV’. In 1953 krijgt Hoitsema het predikaat ‘Koninklijk’ en tegenwoordig is de naam dan ook ‘Royal Hoitsema Labels’. Een naam met standing! Een aantal affiches op deze pagina’s is gedrukt in 1942, dus tijdens de Tweede Wereldoorlog. In 1944 heeft er bij drukkerij Hoitsema een overval door het verzet plaatsgevon- den, waarbij ruim 130.000 bonkaarten werden buitgemaakt. Omdat in de oorlog veel goederen schaars waren, waren dis- tributiebonnen onontbeerlijk. Dit was overigens tijdens de Tweede Wereldoorlog de grootste hoeveelheid bonkaarten in één overval buitgemaakt. De overval werd door tien per- sonen uitgevoerd en was prima georganiseerd. Hoe toeval- lig is het dat bij de overval twee personen betrokken waren die ook de naam Dijkema hadden, net als mijn opa? Ik heb niet kunnen achterhalen of zij ook familie van mijn opa waren… Aanvankelijk konden de buitgemaakte bonnen niet direct gebruikt worden, want de Duitse bezetter liet andere bonkaarten uit die periode voorzien van een opdruk. Uiteindelijk konden ze toch gebruikt worden, omdat het na veel moeite lukte om die opdruk na te maken. Enkele affiches op deze bladzijden zijn etiketten voor of ver- pakkingen van verschillende producten. Tegenwoordig is Hoitsema een drukkerij die zich heeft gespecialiseerd in het drukken van etiketten en verpakkingen. Dat maakt de oude exemplaren misschien wel extra bijzonder. Wat zeker is, is dat mijn opa er trots op zou zijn geweest dat zijn ‘examenwerk’ nog eens ter veiling aangeboden zouden worden bij Van Sabben Poster Auctions en te weten dat daardoor meer mensen van zijn werk kunnen genieten, dan hij ooit voor mogelijk had gehouden. G. Dijkema anD Hoitsema Printers GroninGen My grandfather, G. Dijkema, worked at Hoitsema printers in Groningen. It is difficult to establish when exactly, but on the posters shown on these pages it says that they were printed in 1942, 1948 and 1952. He once told me that he had to do a number of practical exams in order to become a master printer; which resulted in a few of these posters. This is why these posters were ‘signed for approval’, not by my grandfather, but by his then boss, Mr G. Valkenburg. Still my grandfather printed them and I remember how proud he was of his profession. After he died, the posters came into my pos- session and now I am ready to share them with you, that is to say, except for a few posters which have been a source of admiration in my home for many years. Hoitsema printers is not just any other printing company. According to their website it is the oldest printing company in the Netherlands. Hoitsema’s history started in the 17th cen- tury; in 1624 when Arent Sipkes became a bookseller in Groningen. In 1756 the name Hoitsema appeared in the his- tory of the printing company for the first time because of the marriage of a descendant of Arent Sipkes and a member of the Hoitsema family. On the posters it was stated that they were printed by ‘Offsetdrukkerij C. Hoitsema’ and on later copies we came across the name ‘Verenigde Drukkerijen Hoitsema BV’. In 1953 Hoitsema became ‘Royal’ and nowadays it is known as ‘Royal Hoitsema Labels’. A reputable name! A number of posters on this page were printed in 1942, du- ring the Second World War. In 1944 Hoitsema printers was raided by the Resistance who got away with more than 130.000 ration cards. Since a lot of items were scarce in the war, ration cards were indispensable. This was, by the way, the biggest amount of ration cards being stolen in one raid during the Second World War. The raid was executed by ten people and was very well organized. Was it sheer coinci- dence that two people involved had the name Dijkema, just like my grandfather? I have not been able to establish whether they were related to him… At first it wasn’t possible to use the ration cards because the German occupier had put an imprint on all other ration cards which were being used in that period. Eventually they could be used, when they had succeeded in counterfeiting the imprint. Some posters on these pages are labels or packaging for dif- ferent products. Nowadays Hoitsema is a company spe- cialised in printing labels and packaging which makes the older copies maybe even more special. I am sure that my grandfather would have been proud that his ‘exam work’ was to be auctioned one day by Van Sabben Poster Auctions therefore enabling more people than he could ever have imagined to enjoy his work. © Iole Happé, granddaughter, 2021 Bronnen: Website van Royal Hoitsema Labels Website jaarvanverzet.nl