Van Sabben Poster Auction 54

5 Pillen en Posters Dat de meer dan 800 affiches van Marine Sterkendries, die verdeeld over enkele veilingen bij Van Sabben Poster Auctions worden geveild, alle ver- want zijn aan de farmaceutische industrie, is niet echt verwonderlijk. De veelzijdige Belgische verzame- laarster beheerde o.a. de affiches, met betrekking tot gezondheid, van een farmaceutisch bedrijf. Ze onder- wees in phytofarmacie en microbiologie, en is daar- naast ook nog eens landbouwkundig ingenieur. In 1988 exposeerde het Paleis voor de Schone Kunsten in Brussel haar affiches. Er verschenen twee rijk geïl- lustreerde boeken met de werken. De affiches die nu geveild worden staan voor het grootste deel allemaal in haar laatste uitgave ‘Pillen en Posters’ (2003). Sterkendries verdeelde haar collectie onder in diverse categorieën. Van winterkwalen, huidziekten en ver- sterkende middelen tot pijnstillers, tandverzorging en volksgezondheid. Vrouwen zijn bijzonder dominant op de meeste voorstellingen. Als verleidster, zorgzame moeder of bijvoorbeeld verpleegster. Zo is in een reclame, toegeschreven aan de bekende affiche maker Eugène Ogé, uit ca. 1890, (lotnr. 829) een bevallige dame zo te zien bezig toilet te maken. Haar persoon trekt zozeer de aandacht, dat je zonder de begeleidende tekst niet zou raden dat het hier om een tandpasta reclame gaat. Veel affiches zijn Franstalig. Niet echt verwonderlijk, omdat Frankrijk geldt als de bakermat van het affiche. De Fransman Jules Chéret (1836- 1932) stond eind 19de eeuw aan het begin van een grafische revolutie. Deze ‘meester van het affiche’, die werkte met de toen heel moderne meerkleuren lithografie en wiens creaties dan ook vaak opvielen door uit- bundig gebruik van kleur, maakte meer dan 1000 werken. Bij Chéret ging het beeld al een steeds belangrijkere rol spelen. In de 20ste eeuw zette deze trend zich voort. Zijn landgenoot, grafisch kunstenaar Bernard Villemot (1911-1989), vond ‘dat een goed affiche moet lijken op een telegram. Deze valt op door de spaarzaamheid van details.’ Uiteindelijk zal de tekst helemaal ondergeschikt worden aan het beeld. In een extreem geval wordt zelfs het product zelf helemaal niet meer afgebeeld, maar slechts een ‘knoop in een zakdoek’, om het niet te ver- geten (‘Nóubliez pas le Bamme Zeller, Alex W. Diggelmann 1944, lotnr. 864). Bladerend door de collectie val je van de ene in de andere verbazing. Je ontdekt dat thermo ondergoed helemaal niet een moderne 20ste eeuwse uitvinding is, getuige een affiche van de grote ontwerper Leonetto Cappiello uit 1929. Zolang er maar een ‘medisch verantwoord’ verhaal aan kon worden vastgeplakt, was niets te gek. Zo waren Kola houdende dranken (vaak met alcohol) ‘goed’ tegen o.a. vermoeidheid, ouderdom en besmettelijke ziekten. Je komt diverse vroege en latere voorlichtingscampagnes tegen: van tbc tot kanker (lotnrs. 752) en van syfilis (lotnrs. 753 t/m 762) tot aids. De enige categorie waarin de dood een nadrukkelijke, zichtbare rol speelt. Ieder affiche op zich geeft blijk van de destijds heersende tijdsgeest. De Nederlandse inbreng beperkt zich tot een Roburine reclame (ca. 1920) van Jan Rotgans (lotnrs. 6). Een nogal onthutsend, rolbevestigend tafereel voor die tijd. Tot slot, een werk om in de gaten te houden is ‘Vin des Incas’ (1897) van de Tsjech Alphonse Mucha, (lotnrs. 825), een zeer zeldzaam affiche van één van de grootste drie affiche makers, naast Cassandre en Toulouse-Lautrec. Pills and Posters It will come as no big surprise that the more than 800 posters of Marine Sterkendries, which are auctioned over several auctions by van Sabben Poster Auctions, are all related to the pharmaceutical industry. The ver- satile Belgian collector managed, for example, the health related poster collection of a pharmaceutical company. She taught phytopharmacy and microbiolo- gy, and graduated moreover as an agricultural engi- neer. In 1988 the Paleis voor de Schone Kunsten (Palais des Beaux-Arts de Belgique) exhibited her posters in Brussels. Two richly illustrated books with the works were published. The posters which are now being auctioned are almost all to be found in her latest publication ‘Pillen en Posters’ (Pills and Posters) (2003). Sterkendries subdivided her collection into various categories, ranging from winter ailments, skin diseases and invigorating pills to painkillers, dental care and pu- blic health. Women are dominantly present in most of the pictures. As a seductress, a caring mother or a nurse for example. An elegant lady doing her morning ritual is depicted in an advertisement, attributed to the famous poster designer Eugène Ogé, from ca. 1890. (lotnr. 829). Her person attracts so much attention, that you would never have guessed that it was a toothpaste advertisement without reading the accompanying text. Many posters are in French. Rather unsurprisingly since France is con- sidered the birthplace of the poster. At the end of the nineteenth centu- ry the Frenchman Jules Chéret (1836-1932) stood at the beginning of a graphic revolution. This ‘master of the poster’ made more than a 1000 posters, using the very trendy multi-colour lithography and his creations stood out because of the exuberant use of colour. For Chéret the image began to play an increasingly larger part. This trend continued into the twentieth century. His compatriot, graphic artist Bernard Villemot (1911-1989), found ‘that a good poster should resemble a telegram, which stands out due to its lack of details.’ Eventually the text would become totally subordinate to the image. In an extreme case even the product itself would not be shown, but only as ‘a knot in a handker- chief’, so as not to forget it. (‘Nóubliez pas le Bamme Zeller‘, Alex W. Diggelmann 1944, lotnr. 864). Browsing through the collection you will reel from one surprise to another. You will discover that thermal underwear is not a modern twentieth century invention, thanks to Leonetto Cappiello’s poster from 1929. As long as it could be connected to a medically jus- tified explanation, anything was acceptable. Beverages with Cola (often with alcohol), were considered to prevent, for example, fatigue, old age and infectious diseases. There are various early and more recent infor- mation campaigns from tbc to cancer (lotnr. 752) and from syphilis (lot- nrs. 753 till 762) to AIDS. The only category in which death plays an explicitly visible part. Every individual poster shows the spirit of its time. The Dutch contribution is limited to an advertisement for Roburine (ca. 1920) from Jan Rotgans (lotnrs. 6). A rather shocking, stereotypical scene of that time. Finally, a piece of work to keep an eye on is ‘Vin des Incas’ (1897) from the Czech-born Alphonse Mucha, (lotnrs. 825), a very rare poster of one of the greatest poster artists, besides Cassandre and Toulouse-Lautrec. © Cas M.B. Wichers, 2019 Belgian newspaper 6/7/ February, 1999 in response to the exhibition of a part of this collec- tion in the Royal Museums of Fine Arts in Brussels, 1999. Mmd. Marine Sterkendries and her hus- band saying goodbye to their beloved Mucha poster!