111
Gerben Scheepstra
From posters to housing design; a graphic all-round talent
My grandfather, Gerben Scheepstra was
born in Schoterland (Friesland, near
Heerenveen) as one of the five sons of
Hendrik Scheepstra and Aaltje de Jong in
1898.
At a young age he moved from Friesland to
the Randstad (the urban conglomeration in
the west of the Netherlands) and got married
to Frysian born Froukje Elzinga in Den Haag
in 1927.
They settled in Leiderdorp, where my grand-
father and grandmother would remain for the
rest of their lives. In 1932 the family was
blessed with a daughter and ten years later
with a son (my father).
From an early age Gerben had been passio-
nate about music (he liked playing the violin)
as well as drawing and painting. His brothers
also expressed themselves in various forms
of art, which is not really any surprise consid-
ering the Scheepstra geslacht had also pro-
duced Hindericus Scheepstra, the school-
master who had become well known as the
writer of Ot & Sien and het leesplankje (the
reading tablet).
When he was young Gerben used his talent
to earn money by designing posters, illustrating books and tea-
ching at the academy of arts.
Besides drawing with ink and chalk, and painting with oil paint, he
also used techniques like etching and printing woodcarvings.
He considered this all as a hobby (although occasionally he tra-
ded a painting for food or ration coupons during the Second World
War), which resulted in a fairly large collection at home, and with
friends and family.
After the war Gerben fully concentrated on
the profession of architect to which he had
been educated.
He did continue painting till an old age. He
practised his technique with still lifes.
Furthermore he mostly painted landscapes in
the vicinity of Leiden and Leiderdorp. Small
events also inspired him, as shown by the
painting of a robin which had flown against
the window of the house in wintertime.
I remember him primarily as a fervent chess
player and pipe smoker; a strict, but cheerful
man, who wanted to teach his young grand-
children both the art of painting and of chess.
His study on the first floor of the grand-
parental home was a sanctuary dominated
by a large desk and a drawing table, where
the drawings, paintings (and violins!) literally
fell from every closet which we secretly
opened.
Unfortunately none of his poster designs have survived within the
family. The posters which are being offered
here were recently discovered in a charity
shop.
Gerben Scheepstra
Van affiches tot huizenontwerp; een grafisch multitalent
Mijn grootvader, Gerben Scheepstra werd in
1898 geboren in Schoterland (Friesland,
nabij Heerenveen) als één van de vijf zoons
van Hendrik Scheepstra en Aaltje de Jong.
Op jonge leeftijd verhuisde hij van Friesland
naar de Randstad en trouwde in 1927 in Den
Haag met de eveneens uit Friesland afkom-
stige Froukje Elzinga.
Zij vestigden zich in Leiderdorp, waar mijn
opa en oma nooit meer zijn weggegaan. In
1932 kreeg het gezin een dochter, tien jaar
later gevolgd door een zoon (mijn vader).
Van jongs af aan had Gerben zich met passie
op zowel muziek (hij speelde graag viool) als
de teken- en schilderkunst gestort. Ook zijn
broers uitten zich in diverse kunstvormen,
wat niet vreemd is aangezien het geslacht
Scheepstra ook de onderwijzer Hindericus
Scheepstra, bekend als schrijver van onder
andere Ot & Sien en het leesplankje, heeft
voortgebracht.
Gerben maakte in zijn jonge jaren zijn talent
deels ten gelde door affiches te ontwerpen,
boeken te illustreren en les te geven aan de
kunstacademie.
Naast tekenen met inkt en krijt en schilderen
met olieverf gebruikte hij ook technieken als etsen en afdrukken
van houtsnedes.
Dit alles zag hij deels als een hobby (al werd er tijdens de Tweede
Wereldoorlog ook wel eens een schilderij geruild voor voedsel of
bonnen), wat resulteerde in een behoorlijke collectie thuis en bij
vrienden en familie.
Na de oorlog associeerde Gerben zich alleen
nog met het beroep waarvoor hij was
opgeleid: architect.
Wel bleef hij tot op hoge leeftijd schilderen.
Zijn techniek oefende hij met stillevens.
Daarnaast schilderde hij voornamelijk land-
schappen in de omgeving van Leiden en
Leiderdorp. Ook kleine gebeurtenissen
inspireerden hem, getuige het schilderij van
een roodborstje dat in de winter tegen het
raam van het huis was gevlogen.
Ik herinner mij hem vooral als een fervent
schaker en pijproker; een strenge, maar
opgewekte man, die zijn jonge kleinkinderen
zowel de schilder- als de schaakkunst wilde
bijbrengen. Zijn werkkamer op de eerste
verdieping van de grootouderlijke woning
was een heiligdom gedomineerd door een
groot bureau en tekentafel, waar de teke-
ningen, schilderijen (en violen!) letterlijk uit
elke kast vielen die wij stiekem openden.
Binnen de familie zijn helaas geen van zijn affiche-ontwerpen
bewaard gebleven. De hier aangeboden
affiches doken onlangs op bij een kringloop-
winkel.
Gerben Scheepstra at work as painter.
(Year unknown – presumably the 1920’s)
© Jorrit Scheepstra, Vlissingen, 2017
Gerben Scheepstra at work as architect in his study
in Leiderdorp; characteristically with his pipe.
(Year unknown – presumably the 1960’s)
